Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Veldhovens geweten

Veldhovens geweten is een artikelreeks in het Veldhovens Weekblad over bijzonder Veldhovens erfgoed.

Een dag bij de Zusters van Liefde in Oerle

Vanaf 1855 tot in de jaren 60 van de vorige eeuw is er in Oerle een meisjesinternaat gevestigd van de Zuster van Liefde van Tilburg.

In de vorige eeuw gingen jongeren na de lagere school vaak naar een internaat. Een jongensinternaat werd vaak geleid door paters of broeders, een meisjeskostschool door zusters. Nu wordt een internaat vaak gekoppeld aan jongeren die moeilijk opvoedbaar zijn, toen kwamen de jongeren vooral uit middenstandsgezinnen, waar men weinig tijd voor de kinderen kon vrijmaken.

Hoe zag een dag voor pensionaires er in Oerle uit?
Rond 06:30 uur wekt de zuster van dienst de meisjes. Terwijl ze in haar handen klapt, roept ze door de slaapzaal: “Gelooft zij Jezus Christus.” De meisjes behoren daarop te antwoorden: “In alle eeuwigheid, amen.” De meisjes gaan zich dan aankleden en daarna wordt het ochtendgebed gebeden. Hiervoor zit men op de knieën voor het bed of in het gangetje voor de chambrette (= afgesloten hokje op een slaapzaal).

Om 07:30 uur is het ontbijt in de eetzaal. Na opnieuw een gebed wordt er sober ontbeten, uiteraard afgesloten met een dankgebed.

Om 08:00 uur gaat men naar de kapel voor de H. Mis. De misdienaars zijn jongens uit het dorp. Zoveel meisjes, maar misdienettes zijn nog niet mogelijk.

De school begint om 09:00 uur. Zowel de internen als de externen, dus de meisjes uit Oerle en omgeving, zitten in dezelfde klas, maar hebben onderling weinig of geen contact met elkaar. Met de indeling van de klas hebben de zusters hier al rekening mee gehouden. Meestal zitten in de ene rij de pensionaires en in de andere de Oerlese meisjes. 

Het is voor de pensionaires verboden contact te hebben met de meisjes uit Oerle. Dit is uiteraard niet volledig uit te sluiten. Vaak geven de internen aan de externen brieven aan hun ouders mee om ze in Oerle te posten. De post wordt namelijk door de zusters gecontroleerd. Kritiek op het kostschoolleven wordt absoluut niet getolereerd. 

’s Middags rond 12:30 uur wordt er warm gegeten. Het eten is weinig afwisselend. De groenten komen uit de eigen moestuin.

De middagschooltijd is behalve op woensdag van 14:00 tot 16:00 uur. Na de lessen krijgen de meisjes twee sneden brood op elkaar met vaak alleen boter ertussen. Op woensdagmiddag wandelt men door de Oerlese bossen. Een zuster voorop en een achteraan. Tot de jaren 50 recreëert men in “het koepeltje”, maar dat raakt in verval en wordt dan niet meer gebruikt als speelgelegenheid voor de pensionaires.

Van 17:00 tot 19:00 uur wordt er gestudeerd in de studiezaal, waarna de broodmaaltijd plaats vindt. Dan is er wel beleg voor op het brood. Maar wat men ’s middags niet opgegeten heeft, komt nu, maar dan koud, weer op tafel.

Na het eten is men nog gezellig samen in de recreatiezaal. Ook zusters spelen spelletjes mee. Deze zusters zijn veel aardiger dan de zusters van dienst die overdag de leiding over de meisjes hebben. De jongste meisjes gaan rond 21:00 naar bed en de oudsten rond 22:00 uur.

Het naar huis gaan is erg beperkt. Eén keer per maand mogen de pensionaires naar huis: vanaf zaterdagmiddag tot zondagavond. Om de twee weken mogen ze wel op zondagmiddag bezoek ontvangen.

Op zondagavond is er op de slaapzaal veel gesnik te horen.

Foto: Pensionaires en zusters voor de Lourdesgrot van het klooster in Oerle.

MEER ARTIKELEN

Bevrijd!

In september 1944 leeft Veldhoven tussen hoop en vrees. Al dagen lang trekken vluchtende Duitsers uit Frankrijk en België richting Heimat. Voorgoed?

Lees meer

Als de bommen vallen

“We doken de sloot in. Boven ons zagen we de geopende bomluiken van de laag vliegende vliegtuigen en zagen we de bommen naar beneden komen. We voelden de grond trillen en bomsnippers vlogen over ons heen.”

Lees meer

Het katholieke leven van kinderen

In Oerle is rond de jaren 50 iedereen katholiek, op één gezin na, maar dat woont op de dorpsgrens met Veldhoven, dus “goed aan ene kant.” De kinderen van dit gezin zitten ook niet op de dorpsschool Sint Jan Baptist.

Lees meer

Bevallen in de bedstee

In  de 19e eeuw is de babysterfte hoog, zeker in arme gezinnen op het platteland. De open haard en de lichaamswarmte zorgen in de winter voor verwarming.

Lees meer

Koningshof

Koningshof geniet tot over de landsgrenzen bekendheid als NH hotel, maar de naam Koningshof is ook verbonden aan het voormalige klooster met middelbare scholen.

Lees meer

Wereldkampioen Rinus Schoonen

Het overkomt niet veel mensen dat ze gelukgewenst worden door twee premiers. En zeker niet binnen drie dagen. In 1968 viel die eer wel te beurt aan Rinus Schoonen.

Lees meer

Het Hendrinepeike

Op de hoek van het Mariapad aan de zijgevel van Van Vroonhovenlaan 40 hangt een houten straatnaambordje met de naam Hendrinepeike. Wie was die Hendrine?

Lees meer

Het verdwenen schilderij

Eeuwenlang heeft in de R.K. pastorie van Veldhoven-Dorp een schilderij gehangen waarop de familie Bertrandt staat afgebeeld. Naar één van de afgebeelde familieleden – Carolus Bertandt – is in Veldhoven in 1967 een straat vernoemd, de Pastoor Bertrandstraat. Tegenwoordig hangt het schilderij in de abdij van Postel.

Lees meer

KPJ Sportdagen van weleer

De KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren) is in de jaren twintig van de vorige eeuw ontstaan uit de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand (RKJB) en de Boerinnen Jeugd Bond (BJB). De activiteiten zijn destijds gericht op het kunnen runnen van een boerderij of een tuinderij, maar ook sportdagen, zomerkampen en ploegwedstrijden.

Lees meer

Soldaten in de Kempen

Ze waren welkome gasten in september 1944, maar in de loop van haar geschiedenis heeft de Kempen ook veel last gehad van legers die door de regio trokken en er huis hielden.

Lees meer

“It is mei sizzen net to dwaen”

Merefelt, hoogste etage, uitzicht over Veldhoven. Ideaal voor een ‘starter’ op de woningmarkt, maar ook voor een moeder en oma van 98. Sjoerdje Beerens – ze leefde in drie culturen – voelt zich er thuis. Zij vertelt waarom.

Lees meer

Extreem weer in Veldhoven: dakstro als veevoer

We klagen graag over het weer: te heet, te nat, te koud, te droog. Afgelopen winter stond in het teken van de wateroverlast. Overheidsmaatregelen vangen dan de ergste schade op zodat de lasten voor de burger worden beperkt. In het verleden waren de klappen groter.

Lees meer

Op de markt is een gulden…

“Uiteraard is er een gemeentelijk Marktreglement,” zegt marktmeester Jeroen Sanders van de weekmarkt in het Citycentrum. “Maar de gezamenlijke marktkooplui hebben ook met elkaar praktische afspraken gemaakt. Zij kennen de regels en weten wat werkt in de praktijk.

Lees meer

D’r is gin schonder plekske op de wirreld

Ieder jaar vindt in Nederland op 11 november een aardverschuiving plaats. Vanaf die datum worden veel plaatsen opeens aangeduid met een bijnaam, en dat blijft dan zo tot en met carnaval. De carnavalsnaam voor Veldhoven wordt ‘Rommelgat’ en het carnavalskrantje krijgt de naam ‘de Rommelpot’.

Lees meer

Ongenode buitenlandse gasten en petazzi

Stel je voor: de gemeente laat weten dat zij vanwege een ernstig woningtekort jouw huis heeft aangewezen voor huisvesting van vier mannen. Niemand wacht op zo’n toewijzing. In de oorlog was dat een normale procedure.

Lees meer

De eerste generatie Oekraïnse migranten

Migranten staan hoog genoteerd in de politieke agenda. Sommige Veldhovenaren boden en bieden onderdak aan Oekraïners. Hoe ging en gaat Veldhoven om met deze buitenlanders? Erfgoedhuis Veldhoven vraagt Veldhovenaren naar hun ervaringen als migrant of nauw betrokkene bij migratie.

Lees meer

Een memorabel jaar voor PVGE Veldhoven

De PVGE is een federatie van zeven verenigingen voor senioren in de regio Eindhoven met als motto: samen actief zijn op het gebied van hobby, sport, ontmoeten, reizen, kunst en cultuur, muziek en lezingen om “bij de tijd” te blijven.

Lees meer

We goan wir rommelen in ’t gat

Het door Sjef Eikemans en Sjef Smolders in 1961 op het verzoek van de gemeente opgerichte organiserend comité geeft zichzelf de naam van ‘de Frotters’, ontleend aan de toen nog bloeiende sigarenindustrie; men noemt iemand die hierin werkzaam is unne Frotter.

Lees meer

Ploegwedstrijden, levende historie

Ploegwedstrijden zijn in Veldhoven al vele decennia een begrip. In 2023 werd aan de Oerse Baan de 67e editie gehouden. Bij de eerste wedstrijd in 1957 zijn het de paarden die de ruime overhand hebben: in Zeelst zijn er destijds maar twee boeren die een trekker hebben.

Lees meer

Weversliedjes

Dat hand- of huiswevers een armoedig bestaan hadden blijkt uit officiële stukken maar ook uit liedjes uit die tijd. In 1834 staan er in Zeelst 49 huizen waarvan bekend is dat de eigenaar wever van beroep is. De landmeter van het kadaster tekent hierbij aan dat het om slecht gebouwde huizen gaat waar de linnen- en pellenwevers wonen

Lees meer

Koning Klant werd praktisch

“Het gat van Veldhoven is gedicht” meldde het Eindhovens dagblad op 29 september 1978, daags na de officiële opening van het Citycentrum. De eerste fase van een stedelijke ontwikkeling die op 19 oktober 1983 werd voortgezet met de afronding van de tweede fase, 40 jaar geleden.

Lees meer