Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Veldhovens geweten

Veldhovens geweten is een artikelreeks in het Veldhovens Weekblad over bijzonder Veldhovens erfgoed.

Bevrijd!

In september 1944 leeft Veldhoven tussen hoop en vrees. Al dagen lang trekken vluchtende Duitsers uit Frankrijk en België richting Heimat. Voorgoed? Op 16 september noteert Mieke van Stiphout in haar dagboek: “Ik kan ze aan de grens horen bulderen”. Het is bijna zover.

Weliswaar is de heel grote oorlogsellende aan Veldhoven voorbij gegaan maar na jaren van Arbeitseinsatz, razzia’s, spertijd, allerlei verboden, levensmiddelen op de bon en toenemend gebrek aan van alles en nog wat, snakt iedereen naar de bevrijding.

Market Garden
Bij de grensovergang Lommel-Valkenswaard hebben drie korpsen van het Tweede Britse Leger hun kampementen opgeslagen, 100.000 manschappen en 20.000 stuks rollend materiaal. De korpsen hebben de opdracht om vanaf 17 september via Valkenswaard, Eindhoven en Grave een doorgang te forceren naar Nijmegen en Arnhem, de zgn. Corridor. Vanuit Engeland zal een compleet luchtlandingsleger in de Corridor gedropt worden. De totale operatie wordt gedoopt als Market Garden.

18 september
Na hevige gevechten bij Borkel en Schaft bereikt het 30e Legerkorps op 17 september Valkenswaard. Op 18 september vertrekt de hoofdmacht van dit Legerkorps via Aalst naar Eindhoven. Een verkenningseenheid onder leiding van luitenant Parker zal proberen aan de westzijde om Eindhoven heen te trekken om verbinding te maken met de in Son gelande Airbornes. De houten O.L. Vrouwebrug tussen Waalre en Meerveldhoven wordt door Palmer goed genoeg bevonden om ook de later volgende zware tankeenheden te kunnen dragen. Op de Provincialeweg wordt zijn eenheid uitbundig begroet door uitgelopen Meerveldhovenaren. Via de Broekweg wordt omstreeks 10:30 uur Zeelst bereikt. Via Heuvelstraat, Heike en Nieuwe Kerkstraat komt de verkenningseenheid in Oerle. Om precies 11:15 uur komt er radioverbinding tot stand met de Airbornes ten noorden van Eindhoven.

Helaas, als om 13:00 uur de tanks de O.L. Vrouwebrug willen nemen, kantelt de eerste tank in de Dommel. De rest van de eenheid, een groep infanterie van de Grenadier Guards, gaat terug naar Waalre om te proberen via de Volmolen en Heers Veldhoven-Dorp te bereiken. Rond 14:30 uur staan de Guards voor de brug over de Run bij Heers. Die is te zwak. Met behulp van bewoners en toegeschoten, nieuwsgierige Veldhovense jongeren wordt de brug verstevigd met putringen, palen en balken. Omstreeks 16:00 uur bereiken de Guards Veldhoven-Dorp. Heel Veldhoven is nu bevrijd. 

Beschuit, beschuit…
Terwijl op 19 september in Zeelst de doden van het bombardement worden begraven, wordt elders in de gemeente volop gedanst en gezongen: Beschuit, beschuit, de moffen moeten eruit van je hela hola…. Dat feestvreugde en verdriet dichtbij elkaar liggen, blijkt ook het feit dat op die 19e september Eindhoven zwaar wordt gebombardeerd. Joop van den Boom: “We zagen vanuit het feestvierende Veldhoven de Eindhovense lucht voortdurend oplichten.”

Koesteren
Vrijheid en ellende gaan nog altijd hand in hand. Terwijl we in Nederland in vrijheid heel wat af mopperen, gaan overal in de wereld mensen gebukt onder oorlogsgeweld en onderdrukking. Vrijheid kent iets merkwaardigs. Zoals gezondheid. Als je het bezit, lijkt het vanzelfsprekend. Als je het moet missen, ga je het pas echt waarderen. Koester je vrijheid.

MEER ARTIKELEN

Als de bommen vallen

“We doken de sloot in. Boven ons zagen we de geopende bomluiken van de laag vliegende vliegtuigen en zagen we de bommen naar beneden komen. We voelden de grond trillen en bomsnippers vlogen over ons heen.”

Lees meer

Het katholieke leven van kinderen

In Oerle is rond de jaren 50 iedereen katholiek, op één gezin na, maar dat woont op de dorpsgrens met Veldhoven, dus “goed aan ene kant.” De kinderen van dit gezin zitten ook niet op de dorpsschool Sint Jan Baptist.

Lees meer

Bevallen in de bedstee

In  de 19e eeuw is de babysterfte hoog, zeker in arme gezinnen op het platteland. De open haard en de lichaamswarmte zorgen in de winter voor verwarming.

Lees meer

Koningshof

Koningshof geniet tot over de landsgrenzen bekendheid als NH hotel, maar de naam Koningshof is ook verbonden aan het voormalige klooster met middelbare scholen.

Lees meer

Wereldkampioen Rinus Schoonen

Het overkomt niet veel mensen dat ze gelukgewenst worden door twee premiers. En zeker niet binnen drie dagen. In 1968 viel die eer wel te beurt aan Rinus Schoonen.

Lees meer

Het Hendrinepeike

Op de hoek van het Mariapad aan de zijgevel van Van Vroonhovenlaan 40 hangt een houten straatnaambordje met de naam Hendrinepeike. Wie was die Hendrine?

Lees meer

Het verdwenen schilderij

Eeuwenlang heeft in de R.K. pastorie van Veldhoven-Dorp een schilderij gehangen waarop de familie Bertrandt staat afgebeeld. Naar één van de afgebeelde familieleden – Carolus Bertandt – is in Veldhoven in 1967 een straat vernoemd, de Pastoor Bertrandstraat. Tegenwoordig hangt het schilderij in de abdij van Postel.

Lees meer

KPJ Sportdagen van weleer

De KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren) is in de jaren twintig van de vorige eeuw ontstaan uit de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand (RKJB) en de Boerinnen Jeugd Bond (BJB). De activiteiten zijn destijds gericht op het kunnen runnen van een boerderij of een tuinderij, maar ook sportdagen, zomerkampen en ploegwedstrijden.

Lees meer

Soldaten in de Kempen

Ze waren welkome gasten in september 1944, maar in de loop van haar geschiedenis heeft de Kempen ook veel last gehad van legers die door de regio trokken en er huis hielden.

Lees meer

“It is mei sizzen net to dwaen”

Merefelt, hoogste etage, uitzicht over Veldhoven. Ideaal voor een ‘starter’ op de woningmarkt, maar ook voor een moeder en oma van 98. Sjoerdje Beerens – ze leefde in drie culturen – voelt zich er thuis. Zij vertelt waarom.

Lees meer

Extreem weer in Veldhoven: dakstro als veevoer

We klagen graag over het weer: te heet, te nat, te koud, te droog. Afgelopen winter stond in het teken van de wateroverlast. Overheidsmaatregelen vangen dan de ergste schade op zodat de lasten voor de burger worden beperkt. In het verleden waren de klappen groter.

Lees meer

Op de markt is een gulden…

“Uiteraard is er een gemeentelijk Marktreglement,” zegt marktmeester Jeroen Sanders van de weekmarkt in het Citycentrum. “Maar de gezamenlijke marktkooplui hebben ook met elkaar praktische afspraken gemaakt. Zij kennen de regels en weten wat werkt in de praktijk.

Lees meer

D’r is gin schonder plekske op de wirreld

Ieder jaar vindt in Nederland op 11 november een aardverschuiving plaats. Vanaf die datum worden veel plaatsen opeens aangeduid met een bijnaam, en dat blijft dan zo tot en met carnaval. De carnavalsnaam voor Veldhoven wordt ‘Rommelgat’ en het carnavalskrantje krijgt de naam ‘de Rommelpot’.

Lees meer

Ongenode buitenlandse gasten en petazzi

Stel je voor: de gemeente laat weten dat zij vanwege een ernstig woningtekort jouw huis heeft aangewezen voor huisvesting van vier mannen. Niemand wacht op zo’n toewijzing. In de oorlog was dat een normale procedure.

Lees meer

De eerste generatie Oekraïnse migranten

Migranten staan hoog genoteerd in de politieke agenda. Sommige Veldhovenaren boden en bieden onderdak aan Oekraïners. Hoe ging en gaat Veldhoven om met deze buitenlanders? Erfgoedhuis Veldhoven vraagt Veldhovenaren naar hun ervaringen als migrant of nauw betrokkene bij migratie.

Lees meer

Een memorabel jaar voor PVGE Veldhoven

De PVGE is een federatie van zeven verenigingen voor senioren in de regio Eindhoven met als motto: samen actief zijn op het gebied van hobby, sport, ontmoeten, reizen, kunst en cultuur, muziek en lezingen om “bij de tijd” te blijven.

Lees meer

We goan wir rommelen in ’t gat

Het door Sjef Eikemans en Sjef Smolders in 1961 op het verzoek van de gemeente opgerichte organiserend comité geeft zichzelf de naam van ‘de Frotters’, ontleend aan de toen nog bloeiende sigarenindustrie; men noemt iemand die hierin werkzaam is unne Frotter.

Lees meer

Ploegwedstrijden, levende historie

Ploegwedstrijden zijn in Veldhoven al vele decennia een begrip. In 2023 werd aan de Oerse Baan de 67e editie gehouden. Bij de eerste wedstrijd in 1957 zijn het de paarden die de ruime overhand hebben: in Zeelst zijn er destijds maar twee boeren die een trekker hebben.

Lees meer

Weversliedjes

Dat hand- of huiswevers een armoedig bestaan hadden blijkt uit officiële stukken maar ook uit liedjes uit die tijd. In 1834 staan er in Zeelst 49 huizen waarvan bekend is dat de eigenaar wever van beroep is. De landmeter van het kadaster tekent hierbij aan dat het om slecht gebouwde huizen gaat waar de linnen- en pellenwevers wonen

Lees meer

Koning Klant werd praktisch

“Het gat van Veldhoven is gedicht” meldde het Eindhovens dagblad op 29 september 1978, daags na de officiële opening van het Citycentrum. De eerste fase van een stedelijke ontwikkeling die op 19 oktober 1983 werd voortgezet met de afronding van de tweede fase, 40 jaar geleden.

Lees meer