Witte gij ’t nog?

De Watermeulen

De boerderij die tot aan de ruilverkaveling in de jaren 60 van de vorige eeuw op Dorpstraat 169 stond (voorheen Broek 115), kent een rijke geschiedenis. In de 18e  eeuw stond de boerderij bekend onder de naam de Watermeulen en lag op het gehucht den Broek (zie kaartje anno 1866). Er zijn geen bronnen bekend die de naam de Watermeulen verklaren, maar mogelijk is de naam te danken aan de familie Heuvelmans, die tot in de 18e  eeuw eigenaar was. De familie Heuvelmans – alias Vercoeijen – was in de 17e en 18e eeuw een bekende molenaarsfamilie.

De laatste eigenaar van deze eeuwenoude boerderij (links midden) was Josephus van der Sanden. In 1951 is er een luchtfoto van deze boerderij gemaakt.  Meteen rechts (parallel gelegen aan de boerderij) zien we de schuur met daarvoor het erf met als watervoorziening een waterput compleet met mik en emmer. Rechts hiervan (midden op de foto) de boomgaard, waar enkele bomen, tekenend voor de lenteperiode, nog in bloesem staan. Rechtsboven op de foto de paardenstal met links daarvan een kippenhok en rechts daarachter de schop voor de opslag van kolen of turf. Deze boerderij lag aan de eerste verharde grintweg van Eindhoven naar Turnhout. Deze weg – de zgn. Provinciale weg – werd in 1855 in gebruik genomen. Links van deze verharde weg het protestantse kerkje uit 1912 – de Michaëlkerk – met rechs daarvan (onder aan foto) de woning van Harm Haak. Hij was ook eigenaar van het donkere houten gebouwtje, dat aan de overkant van deze grintweg stond en dat te boek stond als frietwinkel, die door hem verhuurd werd. Tussen de boerderij van Josephus van der Sanden en het voornoemde frietkotje lag een zandweg van 348 meter lang, beheerd door het gemeentebestuur. Destijds mondde dit pad uit op de Molenweg, een verbindingsweg tussen het huidige Grote Kerkepad en De Oude Kerkhof. In de volksmond werd deze zandweg ook wel Het van der Sandenpeike genoemd. Nu ligt de Platteelstraat gedeeltelijk op dit pad.

Geschiedenis boerderij
Eens behoorde deze locatie tot de vele eigendommen die Jan Vercoeijen in het kerkdorp Veldhoven bezat. In 1670 liet hij het aan zijn kinderen na. Tot zijn eigendommen behoorde o.a. brouwerij De Kroon die toen gevestigd was in de dorpskern ter hoogte van de huidige locatie Dorpstraat 20, de voormalige R.K. Pastorie. In de loop van de 17e  eeuw werd zijn achternaam wisselend gebruikt in Vercoeijen en Heuvelmans. Zijn kinderen hebben vanaf de 18e eeuw alleen nog maar de naam Heuvelmans gebruikt.

Op 17 november 1708 werden op de Grote en Kleine Broek door de Franse soldaten 12 huizen in brand gestoken, waaronder ook de boerderij van zijn zoon Jan Heuvelmans, die hierbij een schade opliep van fl. 5.308,-. Pas 13 jaar later ontving hij hiervoor een schadevergoeding van fl. 2.256,-. Deze boerderij, genaamd de Watermeulen, werd herbouwd met nieuwe materialen en waarschijnlijk ook met de nog oude, bruikbare materialen van de vernielde boerderij.

Op 4 februari 1740 koopt Jan Huijbers, landbouwer te Veldhoven, de herbouwde boerderij.

Tot 2 december 1920 hebben de nazaten van Jan Huijbers deze boerderij met bijbehorende bouw- en weilanden bewoond en beheerd en toen verkocht aan Johannes Cornelis van Stiphout c.s.

Op een publieke veiling van 23 november 1923 wordt deze boerderij met stal, schuur, afzonderlijke paardenstal, schop, erf, tuin, boomgaard en vele bouw- en weilanden verkocht aan Josephus van der Sanden voor de som van fl. 6.650,-

Op 8 mei 1964 worden de diverse herbestemmingsbesluiten voor deze boerderij en omliggende percelen door de gemeente – na goedkeuring door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant – op het notariskantoor van Josephus Andreas Govers te Eindhoven bekrachtigd. Bij deze akte lieten de eigenaar, weduwnaar Josephus van der Sanden en zijn gezinsleden zich vertegenwoordigen door de boekhouder Gerardus Theodorus Maria Reker wonend te Son. Bij de afbraak van de boerderij heeft Josephus van der Sanden de oude balken en diverse gebinten hergebruikt bij de bouw van zijn nieuwe boerderij aan de Runstraat. Een dendrochronologisch onderzoek van deze balken zou uitsluitsel kunnen geven over de ouderdom van de balken, maar ook van de oorspronkelijke boerderij.

Ton van den Hurk, mei 2018.

MEER VERHALEN

Michieleke begraven te Veldhoven

Tot 1900 werd de laatste kermisdag afgesloten met een heuse begrafenis. Michieleke, een manneke gemaakt van een peen of bietwortel werd dan in een sigarenkistje onder luid gejammer begraven.

Zo zeeje we dè

De familie Van der Meeren op Schoot heeft een overzicht gemaakt van uitdrukkingen die in hun familie vaak gebruikt werden.

Plankgasfeest

De carnaval van 2003 stond op stapel en Ad Welten zou als prins Caravano de prins van Groot-Veldhoven zijn. De kasteleins van Veldhoven-Dorp hadden het plan geopperd om op dinsdag hun cafés te sluiten en gezamenlijk een grote feesttent op de Plaatse te zetten.

Op slot

Jan Huijbers van Schoot was vaste klant in De Plank, het café van Joop en Joke Joly dat nu ‘In d’n Olie-fant’ heet. Jan was een verstokte vrijgezel en kwam niet alleen voor de nodige pilsjes maar ook voor d’n buurt. En buurten kon Jan.

Die kommen ‘r bè mè nie in

Over Driekske Bullens doet in Veldhoven een mooie anekdote de ronde. Driekske vestigde zich begin jaren 50 met zijn gezin vanuit Oirschot op Zonderwijk waar hij – evenals in Oirschot – een café uitbaatte.

De mysterieuze klok

Vóór 1910 stond op de hoek van de Dreef en de Heerseweg het in 1771 gebouwde raadhuis. Meester Rijken heeft er het volgende verhaal over opgeschreven.

Boomincidenten op Schoot

Op Schoot woonde, aan de rand van den Oeienbosch, het gezin van Harrie en Drieka van der Meeren. Het was alles behalve een doorsneegezin met een eigen levensfilosofie.

De Kromstraat in 1958

Een wandeling door de Kromstraat van 1958 met een terugblik in het verleden. Een artikel in De Kempenaer uit dat jaar was omlijst met advertenties van winkeliers in de Kromstraat.

Mie Fiets uit Oers

In Oerle woonde en leefde van 1854 tot haar dood in 1932 Marie Renders, die in haar jonge jaren bijzonder rap was en daardoor de bijnaam Mie Fiets verwierf.

Verloren soldaten ‘terecht’

Een foto van een Engelse begraafplaats aan de Veldhovense Van Vroonhovenlaan gemaakt door Len (Leonard) Hart kwam in 1995 in handen van Jan van Beers.

Zeelst in het Rijksmuseum

Soms kan door speuren, vergelijken, kijken en concluderen een historische puzzel opgelost worden, zo ervoer Marcel Dings – inwoner van het Limburgse Steijl – toen hij onderzoek deed naar een oude tekening van zijn woonplaats, tenminste dat vertelde de toelichting bij de tekening hem. De tekening, opgeslagen in het Rijksmuseum in Amsterdam, bleek echter geen tekening van Steijl, maar van Zeelst.

Mijna’s winkeltje

Mijna van der Meeren is in de jaren 60 van de vorige eeuw in Veldhoven-Dorp een begrip geworden.