Onze Straatnamenkwis bleek niet voor iedereen even gemakkelijk. Met name vraag 5 was voor alle inzenders een struikelblok.
De winnaars van het boek zijn Truus en Ad Dekkers, Mathea van Meel, Peter Strijbos (met 9 goede antwoorden) en Toon Verspaandonk (met 8 goede antwoorden en via loting). Gefeliciteerd allen!
Dit zijn de juiste antwoorden:
1 – Wat is de eerste verharde weg in Veldhoven?
A – Provincialeweg
Tot halverwege de 19e eeuw is er in de vier Veldhovense kerkdorpen geen enkele weg verhard. In 1853-1855 wordt de eerste verharde weg in Veldhoven aangelegd als onderdeel van de provinciale weg van Eindhoven naar de Belgische grens bij Reusel. Op het tracé door Zeelst-Meerveldhoven-Veldhoven bestaat de weg ruim 4 km uit grindverharding en voor ruim 1 km uit bestrating.
2 – Den Duc – Naar wie is het hofje aan de Broekweg vernoemd?
A – Sigarenfabriek Duc George
De betekenis van de sigarenfabriek Duc George is voor de Werkgroep Straatnaamgeving op 23 november 1989 doorslaggevend bij het advies voor de straatnaamkeuze. Het pand verving de fabriek aan de Blaarthemseweg. De naam Duc George is tamelijk willekeurig gekozen en is ontleend aan de Engelsman George Villiers. Diens goede verstandhouding met het Engelse koningshuis levert hem een adellijke titel op, vandaar de naam ‘Duc George’.
3 – Punder, Schepel en Stoop – Wie gebruikte vroeger deze gereedschappen?
B – Een boer
Een punder (in de volksmond ook punter of ulster genoemd) is een hangweegschaal met een haak waar vroeger zakken en strobalen mee werden gewogen.
Een schepel is een grote platte houten schep met lange steel, om graan en aardappelen mee te scheppen.
Een oude melkbus werd vroeger wel stoop genoemd. Evenals een bierpul, kruik of kan. Stoop was ook een inhoudsmaat. Per streek verschillend, maar meestal was een stoop ongeveer 2 ½ liter.
4 – In welke straat lag tijdens WOII een spoorlijn?
B – Burgemeester van Hoofflaan
Voor de aanvoer van oorlogstuig leggen de Duitsers tijdens WOII een goederenspoorlijn aan die vanaf het vliegveld Welschap via de huidige Burgemeester Van Hoofflaan naar Waalre loopt. Daar sluit het spoor aan op de spoorlijn Eindhoven-Valkenswaard. Na de oorlog zijn de spoorrails weer verwijderd.
5 – Zonderwijk – Wie adviseerde de gemeente voor de straatnamen in deze wijk?
B – Broeder Erich
Bij de straatnaamgeving in Zonderwijk laat de gemeente zich adviseren door een sterrenkundige, broeder Erich, de kloosternaam voor Hans de Rijk. Broeder Erich was in 1961 de oprichter van de volkssterrenwacht Simon Stevin in Oudenbosch, de eerste sterrenwacht van ons land.
6 – De Scheerder – Wat doet hij/zij?
C – Textiel reinigen
De scheerder of droogscheerder schoor geen dieren, maar haalde met een mesje de haartjes van de geweven stoffen. Daar kwam geen water en geen zeep aan te pas!
7 – Minneveld – Waar duidt Minne op?
B – Gemeenschappelijk of C – Overleg
De Werkgroep Straatnaamgeving heeft diverse argumenten voor de keuze van Minneveld. Minne zou moeten verwijzen naar de meer poëtische aanleg van dat plein en bovendien naar een vorm van overleg, in en buiten de bibliotheek. Een bijkomend argument is de etymologie van minne: in de directe omgeving van het huidige gemeentehuis lagen vroeger heiden welke gemeen (gemeenschappelijk) bezit waren. Hieraan herinnert de naam minneveld (minne = meen, ‘gemeen’). Het achtervoegsel -veld geeft de eenheid met het Meiveld aan.
8 – De Kelen – Welke vogel heeft geen straatnaam in deze wijk?
B – Leeuwerik
Het uitgangspunt bij de keuze van vogelnamen was aansluiting bij het oorspronkelijke landschap, namelijk vooral weide- en heidevogels en roofvogels. De meeste vogelnamen werden tussen 1988 en 1992 vastgesteld. Arend, Bosuil, Buizerd, Ekster, Fazant, Fuut, Grutto, Havik, Houtsnip, Kemphaan, Kiekendief, Kievit, Kievitpad, Kluut, Korhoen, Kwartel, Patrijs, Patrijspad, Plevier, Raaf, Reiger, Roek, Sperwer, Taling, Torenvalk, Tureluur.
9 – Alvenberg – Wat zijn alven?
A – Geesten
De alf is een boze geest die de mens door allerlei bedrieglijke beelden kwelt. Vaak worden alfen beschouwd als geesten van gestorvenen.
De Werkgroep Straatnaamgeving heeft de straatnamen in de Heikant ontleend aan het vroegere landschap: de hei. Wie ooit in de Kempen een heidewandeling heeft gemaakt, kent de plotseling in het terrein opduikende hoogtes of de zacht naar de beken glooiende gronden. Voor deze hoogtes zijn veel namen in gebruik zoals berg, duin, heuvel, bult, donk, horst. Dat leidde tot de keuze van de achtervoegsels ‘hei’ en ‘berg’ De bergjes in het Kempische landschap droegen soms bizarre namen. Dat komt omdat bergjes oude begraafplaatsen kunnen zijn. Begraafplaatsen kunnen iets mysterieus en angstaanjagend hebben. ’s Nachts kwamen op die bergen immers allerlei spoken, heksen en witte vrouwen bij elkaar. En er woonden kabouters. Voor de straatnamen in de Heikant namen kon de Werkgroep Straatnaamgeving putten uit het werk van A.P. de Bont. Hij had een rijk arsenaal aan Kempische bergnamen in beeld gebracht.
10 – De Run – Wat verwijst deze naam naar?
A – Een beekje
Op 5 maart 1991 wordt besloten alle in het zuiden van de gemeente gelegen industrieterreinen de naam De Run te geven. De naam verwijst naar het beekje de Run dat de gemeente in het zuiden doorkruist en uitmondt in de Dommel. ‘Run’ heeft de betekenis van waterstroom.
