Het luiden van de klokken is vroeger belangrijker geweest dan nu. Niet alleen worden de kerkdiensten aangekondigd, ook het luiden van de stadsklokken kan het sluiten van stadspoorten (avondklok) aankondigen, oproepen tot raadsvergaderingen, of waarschuwen voor onheil en brand. Raadsbesluiten en gerechtelijke uitspraken worden genoteerd in het luidboek van de zogenaamde banklok en zijn pas rechtsgeldig als zij aan de grote klok zijn gehangen.
Betekenissen
Het klokgelui heeft verschillende betekenissen en doelen, afhankelijk van de situatie en het tijdstip waarop het plaatsvindt. Bij een sterfgeval worden de klokken om negen uur geluid of na de middag om vier uur. Als het een man betreft luidt men een zware klok gevolgd door een lichte. Bij een vrouw is de volgorde andersom.
Een geboorte wordt om elf uur geluid. Na de huwelijksvoltrekking in de kerk luiden klokken als het bruidspaar de kerk verlaat, het geluid symboliseert de vreugde en het feestelijke karakter van het nieuw begin. Bij begrafenissen tonen de klokken respect en afscheid. De gemeenschap betuigt eer aan de overledene.
Troost in coronatijd.
In coronatijd is heel Nederland opgeroepen om de klok te luiden als “een boodschap van hoop en troost” voor iedereen die te maken heeft met het coronavirus, zowel de zieken, de overledenen, de partners als alle hulpverleners en verzorgenden. Ook na de inval van Rusland in Oekraïne zijn landelijk alle klokken collectief geluid als teken van solidariteit voor vrede en recht. Ook de Veldhovense klokken doen dan mee.
1386 kilo
In de Willibrorduskerk van Zeelst hangt de ‘Sint Jan’ (284 kg) die na een scheur in 1815 gerepareerd is door Petit en Fritsen. “Voorheen gaf ik een helle klank, mijn tong heeft mij doen breken. Petit heeft mij vernieuwd en doet mij luider spreken.” ‘De Willibrordus’ (1386 kg) is een geschenk van de parochianen aan pastoor van Wely in 1948. De oudste klok, ‘Salvator mundi’ (730 kg), is gegoten door Peeter van den Ghein in 1551 te Mechelen.
Dodenherdenking
De oude luidklok (340 kg) van de H. Caeciliakerk in Veldhoven-Dorp verliest in 1991 vanwege een scheur zijn functie. De klok dateert van 1801 en heeft nog dienst gedaan in de oude kerk van Veldhoven-Dorp op ‘De Oude Kerkhof’ in d’Ekker. De klok hangt nu in het herdenkingsmonument in de Kleine Dreef.
Jozefkerk
De klokken van de Jozefkerk in d’Ekker heten Jozef (221 kg) en Lambertus (134 kg) naar de moederkerk in Meerveldhoven en Theodorus (106 kg) naar pastoor Theo Geurts. Zij zijn gegoten door de firma Petit en Fritsen uit Aarle-Rixtel. Ze zijn gestemd in Cis, E en Fis en passen harmonieus bij het klokkengelui van de voormalige Lambertuskerk.
Angelusklokje klept
In de huidige Christus Koningkerk wordt iedere middag om twaalf uur het traditionele angelus geklept, niet geluid. Kleppen is het aantrekken van de klok zodat de klepel slechts één kant raakt. Na het kleppen wordt ongeveer 2 minuten na-geluid. Twaalf uur: werkpauze en tijd voor het warme middagmaal.
’t Zonnetje
’t Zonnetje gaat van ons scheiden,
’t Avondrood kleurt weer het veld,
Zoete rust mogen wij beiden,
Nog door geen zorgen gekweld,
Hoort gij hoe ’t klokje, met lieflijke klank,
Ons weer naar huis roept, tot bede-en tot dank,
Lui nu, o klokje, lui voort,
Slapen wij straks ongestoord.
Foto: De gescheurde klok uit 1801 hangt sinds 1992 in het herdenkingsmonument in de Kleine Dreef.