Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Veldhovens geweten

Veldhovens geweten is een artikelreeks in het Veldhovens Weekblad over bijzonder Veldhovens erfgoed.

Marietje Renders, de Centra kruidenier in Meerveldhoven

De werkgroep Mondelinge Bronnen van Erfgoedhuis Veldhoven legt de levensverhalen van oudere Veldhovenaren vast. Ton Sliphorst sprak met Marietje Renders, geboren op het Akkereind in Zeelst op 31 januari 1931. In die jaren bouwde haar vader Dries samen met zijn vrouw Jana van de Vondervoort hun kruidenierszaak op, waarvoor ze al voor de oorlog aan de Jasperstraat een winkelpand zouden bouwen. De winkel bestaat al niet meer, maar het pand staat er nog steeds. Marietje en haar man Tonny van Malten wonen tegenwoordig in de Berckelhof te Eindhoven.

Dries Renders bracht voor de oorlog tot in Vessem en Hoogeloon, overal waar familie en bekenden woonden, bestellingen rond. Op zijn transportfiets, met verzwaard buisframe en stevige gevlochten mand voorop, fietste hij zomer en winter over de zandwegen en kwam dagelijks pas laat thuis. Jana stond in de winkel, alle dagen behalve zondag, van 08:00 tot 18:00u en poetste daarna alles af en vulde de vakken bij. De zaak liep goed en het gezin groeide, er kwamen zeven kinderen die geleidelijk aan in het bedrijf werden ingezet. In 1945, toen Marietje 14 was, mocht ze van school af om in de winkel te komen helpen.

Veel gezinnen in de Veldhovense kerkdorpen hadden vlak na de oorlog een eigen moestuin en wat fruitbomen, vaak nog enkele kippen en een slachtvarkentje. De kruidenier leverde aanvullende producten zoals bonen, erwten, koffie en thee. De klanten deden hun bestelling aan de toonbank en zagen hoe alles in de weegschaal per pond of kilo afgewogen werd en overgeschept in papieren zakken. De  bestellingen werden in het boekje van de kruidenier ingeschreven en de totale kosten berekend. Veel klanten betaalden pas op vrijdag, omdat de huisvaders op die dag bij hun baas hun weekloon beurden. In een loonzakje, in contant geld. Voor winkeliers was het zaak om op die avond de openstaande rekeningen te innen.

Marietje werkte niet alleen overdag in de winkel, maar werd er op de vrijdagavonden ook op uitgestuurd. Ze vertelt dat er soms klanten waren die deden of ze niet thuis waren en een enkeling liet de hond los. Toch was het in bijna alle gevallen een gezellige bezigheid waarbij de rekeningen afgestreept werden. Met klanten die tijdelijk niet konden betalen, werd uitstel afgesproken. Ook wie niet betaald had, werd in de winkel bediend, want vader zei: ‘de klant is koning’. Vader had een groot hart, vertelt Marietje, en daardoor gunden de klanten hem ook zijn zaak.

In de winters, wanneer de boeren minder werk omhanden hadden, ging Marietje ‘de baan op’ en bezocht klanten thuis om hen te vertellen wat er in de winkel te koop was en wat er zoal besteld kon worden. Ze werd overal goed ontvangen en las dan bij de haard de lijst voor aan huishoudelijke artikelen, zoals stopgaren, mattekloppers, weckflessen en poetsmiddelen. Haar broers leverden daarna de bestellingen aan huis af.

De inkomsten waren goed, de kinderen groeiden op, trouwden en woonden vanwege woningnood enkele jaren in, totdat de eerste uitbreidingswijk op d’Ekker gebouwd werd.

Ondertussen ondermijnde tuberculose (TBC), een infectieziekte die destijds vele tientallen Veldhovenaren trof, de gezondheid van Dries. Hij stierf in 1959, 61 jaar oud. Ook Marietjes oudere broer Gerard kreeg TBC, werd nog anderhalf jaar verpleegd in het sanatorium in Son, maar stierf in 1947, amper 19 jaar oud. Haar zus Jo had geluk en herstelde.

De zonen André en later Bert namen de zaak over. Bert reed een SRV-wagen, terwijl zijn vrouw de winkel deed. Toen eenmaal het Citycentrum gebouwd werd, namen de grote supermarkten de rol van de kruideniers, melkboeren en veel andere kleinere winkeliers over.

Foto: Achter de toonbank in de winkel, 1957-1958, met broer André en zijn vrouw Madelaine -die zus genoemd werd-, links de jongste zus, Sjaan.

MEER ARTIKELEN

Het katholieke leven van kinderen

In Oerle is rond de jaren 50 iedereen katholiek, op één gezin na, maar dat woont op de dorpsgrens met Veldhoven, dus “goed aan ene kant.” De kinderen van dit gezin zitten ook niet op de dorpsschool Sint Jan Baptist.

Lees meer

Bevallen in de bedstee

In  de 19e eeuw is de babysterfte hoog, zeker in arme gezinnen op het platteland. De open haard en de lichaamswarmte zorgen in de winter voor verwarming.

Lees meer

Koningshof

Koningshof geniet tot over de landsgrenzen bekendheid als NH hotel, maar de naam Koningshof is ook verbonden aan het voormalige klooster met middelbare scholen.

Lees meer

Wereldkampioen Rinus Schoonen

Het overkomt niet veel mensen dat ze gelukgewenst worden door twee premiers. En zeker niet binnen drie dagen. In 1968 viel die eer wel te beurt aan Rinus Schoonen.

Lees meer

Het Hendrinepeike

Op de hoek van het Mariapad aan de zijgevel van Van Vroonhovenlaan 40 hangt een houten straatnaambordje met de naam Hendrinepeike. Wie was die Hendrine?

Lees meer

Het verdwenen schilderij

Eeuwenlang heeft in de R.K. pastorie van Veldhoven-Dorp een schilderij gehangen waarop de familie Bertrandt staat afgebeeld. Naar één van de afgebeelde familieleden – Carolus Bertandt – is in Veldhoven in 1967 een straat vernoemd, de Pastoor Bertrandstraat. Tegenwoordig hangt het schilderij in de abdij van Postel.

Lees meer

KPJ Sportdagen van weleer

De KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren) is in de jaren twintig van de vorige eeuw ontstaan uit de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand (RKJB) en de Boerinnen Jeugd Bond (BJB). De activiteiten zijn destijds gericht op het kunnen runnen van een boerderij of een tuinderij, maar ook sportdagen, zomerkampen en ploegwedstrijden.

Lees meer

Soldaten in de Kempen

Ze waren welkome gasten in september 1944, maar in de loop van haar geschiedenis heeft de Kempen ook veel last gehad van legers die door de regio trokken en er huis hielden.

Lees meer

“It is mei sizzen net to dwaen”

Merefelt, hoogste etage, uitzicht over Veldhoven. Ideaal voor een ‘starter’ op de woningmarkt, maar ook voor een moeder en oma van 98. Sjoerdje Beerens – ze leefde in drie culturen – voelt zich er thuis. Zij vertelt waarom.

Lees meer

Extreem weer in Veldhoven: dakstro als veevoer

We klagen graag over het weer: te heet, te nat, te koud, te droog. Afgelopen winter stond in het teken van de wateroverlast. Overheidsmaatregelen vangen dan de ergste schade op zodat de lasten voor de burger worden beperkt. In het verleden waren de klappen groter.

Lees meer

Op de markt is een gulden…

“Uiteraard is er een gemeentelijk Marktreglement,” zegt marktmeester Jeroen Sanders van de weekmarkt in het Citycentrum. “Maar de gezamenlijke marktkooplui hebben ook met elkaar praktische afspraken gemaakt. Zij kennen de regels en weten wat werkt in de praktijk.

Lees meer

D’r is gin schonder plekske op de wirreld

Ieder jaar vindt in Nederland op 11 november een aardverschuiving plaats. Vanaf die datum worden veel plaatsen opeens aangeduid met een bijnaam, en dat blijft dan zo tot en met carnaval. De carnavalsnaam voor Veldhoven wordt ‘Rommelgat’ en het carnavalskrantje krijgt de naam ‘de Rommelpot’.

Lees meer

Ongenode buitenlandse gasten en petazzi

Stel je voor: de gemeente laat weten dat zij vanwege een ernstig woningtekort jouw huis heeft aangewezen voor huisvesting van vier mannen. Niemand wacht op zo’n toewijzing. In de oorlog was dat een normale procedure.

Lees meer

De eerste generatie Oekraïnse migranten

Migranten staan hoog genoteerd in de politieke agenda. Sommige Veldhovenaren boden en bieden onderdak aan Oekraïners. Hoe ging en gaat Veldhoven om met deze buitenlanders? Erfgoedhuis Veldhoven vraagt Veldhovenaren naar hun ervaringen als migrant of nauw betrokkene bij migratie.

Lees meer

Een memorabel jaar voor PVGE Veldhoven

De PVGE is een federatie van zeven verenigingen voor senioren in de regio Eindhoven met als motto: samen actief zijn op het gebied van hobby, sport, ontmoeten, reizen, kunst en cultuur, muziek en lezingen om “bij de tijd” te blijven.

Lees meer

We goan wir rommelen in ’t gat

Het door Sjef Eikemans en Sjef Smolders in 1961 op het verzoek van de gemeente opgerichte organiserend comité geeft zichzelf de naam van ‘de Frotters’, ontleend aan de toen nog bloeiende sigarenindustrie; men noemt iemand die hierin werkzaam is unne Frotter.

Lees meer

Ploegwedstrijden, levende historie

Ploegwedstrijden zijn in Veldhoven al vele decennia een begrip. In 2023 werd aan de Oerse Baan de 67e editie gehouden. Bij de eerste wedstrijd in 1957 zijn het de paarden die de ruime overhand hebben: in Zeelst zijn er destijds maar twee boeren die een trekker hebben.

Lees meer

Weversliedjes

Dat hand- of huiswevers een armoedig bestaan hadden blijkt uit officiële stukken maar ook uit liedjes uit die tijd. In 1834 staan er in Zeelst 49 huizen waarvan bekend is dat de eigenaar wever van beroep is. De landmeter van het kadaster tekent hierbij aan dat het om slecht gebouwde huizen gaat waar de linnen- en pellenwevers wonen

Lees meer

Koning Klant werd praktisch

“Het gat van Veldhoven is gedicht” meldde het Eindhovens dagblad op 29 september 1978, daags na de officiële opening van het Citycentrum. De eerste fase van een stedelijke ontwikkeling die op 19 oktober 1983 werd voortgezet met de afronding van de tweede fase, 40 jaar geleden.

Lees meer

De Onze Lieve Vrouwedijk versus De Run 5100

Soms gaan straatnamen heel lang mee. In wat sinds 1921 de gemeente Veldhoven is, komen we in de 16e eeuw straatnamen tegen die we nog herkennen: Sittersewech, Eyndhovesche wech, Muggenhoelstraet. Een straatnaam met een lange geschiedenis en een bijzondere status is de Onze Lieve Vrouwedijk.

Lees meer

Een donderslag bij heldere hemel

Op de zonnige ochtend van zondag 17 september 1944 wordt de bevolking van het kerkdorp Zeelst opgeschrikt door een geallieerd bombardement. Bij het bombardement zijn 19 burgerslachtoffers te betreuren. Nog ieder jaar worden op 17 september de slachtoffers herinnerd en herdacht.

Lees meer